ادوب پورتفولیو (Adobe Portfolio) یکی از ابزارهای رایگان و قدرتمندیه که برای کاربران Creative Cloud ارائه شده و مخصوص ساخت پورتفولیوی آنلاین طراحی شده. اگه طراح گرافیک هستی و می‌خوای یه سایت شخصی شیک و مرتب برای نمایش کارهات داشته باشی (بدون دردسر کدنویسی یا طراحی سایت)، این پلتفرم دقیقاً همون چیزیه که لازمت می‌شه.

راه‌اندازی Adobe Portfolio خیلی ساده‌ست. فقط کافیه یه اشتراک فعال Creative Cloud داشته باشی (مثل فوتوشاپ یا ایلاستریتور)، بعدش می‌تونی وارد بشی، یکی از قالب‌های آماده‌اش رو انتخاب کنی و شروع به ساختن پورتفولیو کنی. نکته‌ی خوبش اینه که می‌تونی کارهاتو مستقیم از Behance ایمپورت کنی و کلی تو زمان صرفه‌جویی بشه. دامنه اختصاصی، ریسپانسیو بودن صفحات، و ادیت راحت، از امکانات خوبشه.

مزایای ادوب پورتفولیو اینه که بدون دانش فنی یه سایت حرفه‌ای بهت می‌ده، ظاهر خیلی مرتب و مینیمالی داره و چون به اکوسیستم Adobe وصله، خیلی خوب با Behance و Lightroom همگام می‌شه. البته معایب کوچیکی مثل تنوع کم قالب‌ها و نیاز به اشتراک پولی Adobe Creative Cloud هم داره، ولی برای طراح‌های حرفه‌ای که از محصولات ادوب استفاده می‌کنن، یه گزینه بی‌دردسر و عالیه برای داشتن ویترین آنلاین شخصی.

پونیشا یکی از معروف‌ترین سایت‌های فریلنسری ایرانیه که به طراح‌های گرافیک این امکان رو می‌ده تا پروژه‌های داخلی بگیرن و بدون دغدغه تحریم یا حساب بانکی خارجی، از کارشون درآمد داشته باشن. اگر تازه وارد دنیای فریلنسری شدی یا دوست داری از داخل ایران مشتری پیدا کنی، پونیشا گزینه خیلی خوبیه.

عضویت در پونیشا راحته و فقط کافیه یه حساب بسازی و پروفایلت رو پر کنی. بعد می‌تونی پروژه‌هایی که کارفرماها گذاشتن رو ببینی و روی اون‌ها پیشنهاد بدی. معمولاً پروژه‌ها مربوط به طراحی لوگو، بنر، کارت ویزیت، رابط کاربری و مواردی از این قبیله. با افزایش امتیاز و نظرات مثبت، شانس گرفتن پروژه‌های بهتر هم بیشتر می‌شه.

مزایای پونیشا اینه که بومی‌سازی شده، پرداخت ریالی داره و پروژه‌های متنوعی توش هست. اما چون تعداد فریلنسرها زیاده، قیمت‌ها بعضی وقتا پایین می‌اد. با این حال، برای شروع فریلنسری توی ایران یا ساخت رزومه‌ حرفه‌ای، پونیشا یه نقطه شروع مناسبه.

اینستاگرام (Instagram) شاید یه شبکه اجتماعی تفریحی به‌نظر بیاد، ولی برای طراح‌های گرافیک می‌تونه یه پلتفرم قدرتمند برای برندسازی و جذب مشتری باشه. چون ماهیت اینستاگرام تصویریه، با یه برنامه‌ریزی درست می‌تونی پورتفولیوی خلاق خودت رو توی یه گالری زیبا به نمایش بذاری.

ثبت‌نام رایگانه و خیلی سریع انجام می‌شه. اگه اکانت حرفه‌ای بزنی، می‌تونی از ابزارهای آنالیز استفاده کنی و ببینی چه پست‌هایی بازخورد بهتری دارن. طراحی پست‌های منظم، انتشار پشت‌صحنه‌ی کار، آموزش‌های کوتاه، و حتی استوری‌های الهام‌بخش می‌تونه به جذب فالوئرهای واقعی کمک کنه. هشتگ‌ها رو هم فراموش نکن، چون تو دیده شدن خیلی مؤثرن.

مزیت بزرگ اینستاگرام تعامل بالاش با مخاطبه و سرعت رشدش. اما باید بدونی که رقابت زیاده و برای موفقیت باید زمان بذاری، محتوا تولید کنی و خلاق باشی. اگر بتونی مسیر درستش رو پیدا کنی، تبدیل به یکی از بهترین کانال‌های جذب مشتری برات می‌شه.

لینکداین (LinkedIn) شاید در نگاه اول بیشتر شبیه یه شبکه برای آدم‌های رسمی و شاغل به نظر بیاد، اما در واقع یکی از قوی‌ترین ابزارها برای طراح‌های گرافیکه که می‌خوان خودشون رو حرفه‌ای‌تر معرفی کنن. اگر دنبال ساخت برند شخصی، پیدا کردن مشتری یا حتی استخدام در شرکت‌های معتبر هستی، حضور حرفه‌ای در لینکداین ضروریه.

ثبت‌نام تو لینکداین رایگانه و خیلی ساده. بعد از ساختن پروفایل، می‌تونی نمونه‌کارات رو توی بخش "Featured" بذاری، درباره تخصص‌هات بنویسی و با کارفرماها، همکارهای سابق و جامعه‌ی طراحی ارتباط برقرار کنی. الگوریتم لینکداین طوریه که پست‌های مفید و محتوای تخصصی به‌راحتی وایرال می‌شن.

مزایای لینکداین برای طراح‌ها زیاده: شبکه‌سازی با افراد کلیدی، امکان دیده شدن توسط ریکروترها، و نمایش اعتبار حرفه‌ای. نقطه ضعفش اینه که نیاز به فعالیت مداوم و انتشار محتوای تخصصی داره، ولی اگر به‌درستی ازش استفاده کنی، یکی از قوی‌ترین ابزارهای بازاریابی شخصیه.

دریبل (Dribbble) یکی از محبوب‌ترین پلتفرم‌های طراحی گرافیک در دنیاست که بیشتر به درد طراحانی می‌خوره که دنبال نمایش سریع و شیک آثارشون هستن. توی دریبل برخلاف بی‌هنس، تمرکز روی نمایش خلاصه‌تر طراحی‌هاست؛ یعنی بیشتر یه ویترین جمع‌وجوره برای نمونه‌کارات. اگر دنبال جذب نگاه اول مشتری‌ها هستی، Dribbble دقیقاً جاییه که باید باشی.

برای عضویت در Dribbble نیاز به دعوت‌نامه داری (حداقل برای اکانت طراح). ولی اگه تونستی وارد بشی، می‌تونی یه پروفایل خوش‌ساخت بسازی، طرح‌های کارت رو منتشر کنی (که بهشون می‌گن “shots”) و کم‌کم بین طراح‌های حرفه‌ای دیده بشی. این پلتفرم ابزارهایی هم برای پیدا کردن پروژه‌های فریلنسری داره، مخصوصاً برای طراحان UI/UX، لوگو و برندینگ.

مزیت بزرگ دریبل دیده شدن سریع و جامعه حرفه‌ایشه. ولی باید بدونی که کیفیت توش حرف اول رو می‌زنه و باید خلاق، مینیمال و دقیق طراحی کنی. همچنین اگر به طراحی دیجیتال علاقه‌مندی و دنبال فرصت‌های بین‌المللی هستی، دریبل یه سکوی پرتاب عالیه.

۹۹ دیزاین (99designs) یکی از پلتفرم‌های معروف فریلنسری طراحی گرافیک در جهانه که به طراح‌ها اجازه می‌ده با مشتری‌های خارجی کار کنن و از طریق مسابقه‌های طراحی یا پروژه‌های مستقیم، کسب درآمد دلاری داشته باشن. اگر دنبال فریلنسری بین‌المللی هستی، این سایت یکی از گزینه‌های جدی برای شروعه.

فرآیند عضویت در 99designs رایگانه اما برای شروع باید نمونه‌کارات رو برای بررسی ارسال کنی. بعد از تایید، می‌تونی در مسابقه‌های طراحی (مثل طراحی لوگو، کارت ویزیت، بسته‌بندی و...) شرکت کنی. اگه طرح‌ات انتخاب بشه، پروژه رو می‌بری و دستمزد دریافت می‌کنی. همچنین می‌تونی با بالا بردن سطح کاریت، پروژه‌های مستقیم بدون رقابت هم بگیری.

مزیت اصلی 99designs اینه که دروازه‌ای به بازار بین‌المللی طراحی باز می‌کنه. اما باید بدونی که فقط برنده‌ی مسابقه پول می‌گیره، پس مدیریت زمان و انتخاب پروژه‌ها خیلی مهمه. اگه طراح با تجربه‌ای هستی یا انگیزه بالایی داری، این پلتفرم می‌تونه یه راه عالی برای شروع فریلنسری حرفه‌ای باشه.

بی‌هنس (Behance) یکی از معروف‌ترین پلتفرم‌های طراحی گرافیک در دنیاست که به طراحان این امکان رو می‌ده تا نمونه‌کارهای خودشون رو به شکل یک پورتفولیو آنلاین حرفه‌ای منتشر کنن. اگر گرافیست هستی و دنبال دیده شدن، ارتباط با طراح‌های دیگه و جذب پروژه‌های فریلنسری هستی، بی‌هنس می‌تونه یه انتخاب عالی باشه. این سایت محیطی شبیه شبکه اجتماعی داره، ولی همه چیز حول هنر، خلاقیت و طراحی می‌چرخه.

برای عضویت در Behance فقط کافیه یه اکانت Adobe داشته باشی. بعدش می‌تونی پروفایل بسازی، پروژه‌هات رو بارگذاری کنی و با بقیه طراح‌ها تعامل داشته باشی. دیدن پروژه‌های الهام‌بخش، گرفتن بازخورد و حتی جذب مشتری از طریق همین پلتفرم امکان‌پذیره.

از مزایای کار با بی‌هنس می‌شه به رایگان بودن، اعتبار جهانی، و قابلیت ایجاد یک پورتفولیوی حرفه‌ای اشاره کرد. البته چون جامعه طراحان در این سایت خیلی فعاله، رقابت بالا هست و برای اینکه دیده بشی باید کارهای باکیفیت منتشر کنی و فعال بمونی. با این حال، برای هر طراح گرافیکی که دنبال رشد و برندسازی شخصی هست، Behance یک ابزار ضروریه.

در دنیای امروز، داشتن یک پورتفولیوی آنلاین قوی برای گرافیست‌ها امری ضروری است. با وجود پلتفرم‌های متعدد، انتخاب بهترین گزینه برای نمایش آثار و جذب مشتری می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. در این مقاله، به بررسی ۸ پلتفرم برتر برای گرافیست‌ها می‌پردازیم و آن‌ها را بر اساس نیازهای گرافیست‌های تازه‌کار و حرفه‌ای مقایسه می‌کنیم.

۱. Behance

• مناسب برای: گرافیست‌های حرفه‌ای و تازه‌کار

• ویژگی‌ها: پلتفرمی رایگان و تحت مالکیت Adobe که امکان نمایش پروژه‌های کامل، دریافت بازخورد و مشاهده آثار دیگران را فراهم می‌کند. ادغام با Creative Cloud نیز از مزایای آن است.

• نقاط قوت: دسترسی به جامعه‌ای بزرگ از طراحان، امکان دیده‌شدن توسط کارفرمایان و برندها، و ابزارهای تحلیلی برای بررسی بازخوردها.

• نقاط ضعف: رقابت بالا و نیاز به بروزرسانی منظم برای حفظ دیده‌شدن.

برای مطالعه دقیق تر  معرفی سایت Behance برای طراحان گرافیک را بخوانید.

۲. Dribbble

• مناسب برای: گرافیست‌های حرفه‌ای

• ویژگی‌ها: تمرکز بر نمایش نمونه‌های کوچک (Shots) از طراحی‌ها، مناسب برای طراحان UI/UX و گرافیک دیجیتال.

• نقاط قوت: جامعه‌ای فعال، فرصت‌های شغلی و امکان برقراری ارتباط با دیگر طراحان.

• نقاط ضعف: محدودیت در نمایش پروژه‌های کامل و نیاز به دعوت‌نامه برای عضویت.Wikipedia

برای مطالعه دقیق تر معرفی سایت Dribbble برای طراحان گرافیک را بخوانید.

۳. Linkedin

• مناسب برای: گرافیست‌های حرفه‌ای

• ویژگی‌ها: شبکه‌ای حرفه‌ای برای نمایش رزومه، نمونه‌کارها و برقراری ارتباط با کارفرمایان.

• نقاط قوت: افزایش اعتبار حرفه‌ای، امکان دریافت توصیه‌نامه و دسترسی به فرصت‌های شغلی.

• نقاط ضعف: تمرکز کمتر بر نمایش بصری آثار و نیاز به فعالیت مستمر برای حفظ حضور.

برای مطالعه دقیق تر استفاده حرفه‌ای از LinkedIn برای طراحان گرافیک را بخوانید.

۴. Instagram

• مناسب برای: گرافیست‌های تازه‌کار

• ویژگی‌ها: پلتفرمی بصری برای نمایش آثار، پشت‌صحنه‌ها و فرآیندهای طراحی.

• نقاط قوت: دسترسی آسان به مخاطبان، امکان استفاده از هشتگ‌ها برای افزایش دیده‌شدن و ارتباط مستقیم با دنبال‌کنندگان.

• نقاط ضعف: رقابت بالا، الگوریتم‌های تغییرپذیر و نیاز به تولید محتوای مستمر.

برای مطالعه دقیق تر استفاده از اینستاگرام برای رشد برند شخصی طراحان گرافیک را بخوانید.

۵.  99Designs

• مناسب برای: گرافیست‌های حرفه‌ای

• ویژگی‌ها: پلتفرمی برای شرکت در مسابقات طراحی و دریافت پروژه‌های سفارشی.

• نقاط قوت: فرصت‌های درآمدزایی، بازخورد مستقیم از مشتریان و امکان ساختن پروفایل حرفه‌ای.

• نقاط ضعف: رقابت شدید، کار بدون تضمین دریافت پروژه و نیاز به سرمایه‌گذاری زمانی بالا.

برای مطالعه دقیق تر معرفی سایت 99designs برای طراحان گرافیک را بخوانید.

۶. سایت شخصی (WordPress / Wix / Squarespace)

• مناسب برای: گرافیست‌های حرفه‌ای

• ویژگی‌ها: امکان ساخت وب‌سایت شخصی با دامنه اختصاصی برای نمایش نمونه‌کارها، اطلاعات تماس و بلاگ.

• نقاط قوت: کنترل کامل بر محتوا و طراحی، بهبود سئو و افزایش اعتبار حرفه‌ای.

• نقاط ضعف: نیاز به دانش فنی برای راه‌اندازی و نگهداری، هزینه‌های دامنه و میزبانی.

۷. پلتفرم‌های فریلنسری (پونیشا / Upwork / Fiverr)

• مناسب برای: گرافیست‌های تازه‌کار و حرفه‌ای

• ویژگی‌ها: امکان دریافت پروژه‌های فریلنسری با ساخت پروفایل و ارائه نمونه‌کارها.

• نقاط قوت: دسترسی به بازار کار جهانی، انعطاف‌پذیری در انتخاب پروژه‌ها و درآمدزایی.

• نقاط ضعف: رقابت بالا، کارمزد پلتفرم‌ها و نیاز به مدیریت زمان و پروژه.

برای مطالعه دقیق تر معرفی پلتفرم پونیشا برای فریلنسرهای ایرانی را بخوانید.

۸. Adobe Portfolio

• مناسب برای: گرافیست‌های حرفه‌ای

• ویژگی‌ها: ابزاری رایگان برای مشترکین Adobe Creative Cloud جهت ساخت پورتفولیوی آنلاین.

• نقاط قوت: ادغام با نرم‌افزارهای Adobe، طراحی حرفه‌ای و سادگی در استفاده.

• نقاط ضعف: محدودیت در سفارشی‌سازی و نیاز به اشتراک Adobe.

برای مطالعه دقیق تر معرفی Adobe Portfolio برای ساخت پورتفولیوی حرفه‌ای را بخوانید.

جدول مقایسه‌ای پلتفرم‌ها

توصیه‌ها بر اساس سطح تجربه

برای گرافیست‌های تازه‌کار:

• Instagram: برای نمایش سریع آثار و جذب دنبال‌کننده.

• پلتفرم‌های فریلنسری: برای شروع کار و کسب تجربه.

• Behance: برای ساخت پورتفولیوی حرفه‌ای و دیده‌شدن.

برای گرافیست‌های حرفه‌ای:

• Behance و Dribbble: برای نمایش تخصصی آثار و جذب پروژه‌های بزرگ.

• سایت شخصی: برای کنترل کامل بر برند شخصی و بهبود سئو.

• LinkedIn: برای شبکه‌سازی و افزایش اعتبار حرفه‌ای.

نکات سئو برای پورتفولیوی گرافیست‌ها

• استفاده از کلمات کلیدی مرتبط: مانند "طراحی لوگو"، "طراحی گرافیک"، "طراحی برند".

• بهینه‌سازی تصاویر: کاهش حجم و استفاده از تگ‌های ALT مناسب.

• ساختار URL مناسب: استفاده از URL‌های قابل فهم و مرتبط با محتوا.

• محتوای منظم: بروزرسانی منظم پورتفولیو و اضافه‌کردن پروژه‌های جدید.

• لینک‌سازی داخلی و خارجی: ایجاد لینک به صفحات مرتبط و دریافت بک‌لینک از سایت‌های معتبر. Noble Desktop

با انتخاب پلتفرم مناسب و رعایت نکات سئو، می‌توانید پورتفولیویی حرفه‌ای بسازید که نه‌تنها آثار شما را به‌خوبی نمایش دهد، بلکه به جذب مشتریان جدید نیز کمک کند.

تاریخچه تایپوگرافی فارسی

پیدایش خط فارسی و سنت خوشنویسی

خط فارسی با پایه‌ای عربی شکل گرفت و طی قرن‌ها سبک‌های متنوعی مانند نسخ، ثلث، نستعلیق و شکسته‌نستعلیق در ایران توسعه یافت. خوشنویسی هنری کهن در ایران بوده و استادان بزرگی همچون میرعماد و میرعماد قزوینی در دوره‌های مختلف، قواعد و زیبایی‌های خط فارسی را نهادینه کردند. نمونهٔ بالا اثر حسن شملو (۱۳۸۰ قمری) است که شکوه «نستعلیق» در خوشنویسی ایرانی را نشان می‌دهد. تأثیر عمیق خوشنویسی سنتی در حروف‌نگاری فارسی همواره وجود داشته و بسیاری از فونت‌ها و طرح‌های گرافیکی در ایران هنوز به این میراث بصری ارجاع می‌دهند.

ورود صنعت چاپ به ایران

آغاز استفاده از حروف چاپی در ایران به اواخر دورهٔ قاجار بازمی‌گردد. بر پایهٔ منابع تاریخی، نخستین چاپخانه حروف سربی در تبریز به نام «مطبع تبریز» در سال ۱۲۳۳ هجری قمری و به دستور عباس‌میرزا تشکیل شدherfeh-honarmand.com. به گزارش امیر مصباحی، منوچهرخان گرجی (معتمدالدوله) و میرزا زین‌العابدین، دستگاهی را از انگلستان وارد کردند که اولین کتاب فارسی چاپ‌شده با حروف سربی، «رسالهٔ جهادیه» بودherfeh-honarmand.com. پس از آن، چاپخانه‌های سربی در شهرهای تهران و اصفهان نیز دایر شدند، اما چاپ سربی در ایران به دلایلی چندان رونق نیافت؛ خرابی‌های مکرر دستگاه‌ها، نبود امکان تعمیر آسان، کیفیت پایین حروف سربی و ناخوانا بودن آن‌ها موجب شد مردم همچنان خوشنویسی دستی را بر چاپ اولویت دهندherfeh-honarmand.com. با این حال، در اواخر قرن نوزدهم با رواج روزنامه‌ها، تلاش‌هایی برای احیای چاپ سربی انجام شد؛ حتی ناصرالدین‌شاه در سفر اروپا یک دستگاه چاپ لترپرس خریداری کرد و چاپخانه‌های دولتی و خصوصی فعال گردیدندherfeh-honarmand.com.

با وجود این کوشش‌ها، مشکلات فنی چاپ سربی در ایران ادامه یافت تا جایی که در نیمه دوم قرن سیزدهم قمری تقریباً تمام نشریه‌ها و روزنامه‌ها با روش چاپ سنگی منتشر شدندdonya-e-eqtesad.com. به بیان دیگر، هرچند چاپ سربی ابتدا وارد ایران شد، اما به‌سرعت جای خود را به چاپ سنگی دادdonya-e-eqtesad.com. در این دوره نخستین نشریات نیز با چاپ سنگی چاپ شدند؛ برای نمونه، روزنامه «کاغذ اخبار» (۱۲۵۳ ق) و «وقایع اتفاقیه» (پس از مشروطه) با لیتوگرافی منتشر گردیدند. در نهایت، گرانی و مشکلات چاپ سربی سبب شد با ورود ماشین‌های چاپ سنگی بزرگ در اواخر دورهٔ قاجار عملاً تایپوگرافی سنتی جای خود را به فرایندهای جدیدتری بدهدdonya-e-eqtesad.com.

تایپوگرافی فارسی در دوره قاجار

با گسترش مطبوعات در دورهٔ قاجار، نیاز به طراحی «نامواره» یا سرلوحه روزنامه پدید آمد. به گفته مجید چیت‌سازjadidonline.com، تولد نمادهای نوشتاری (لوگوها یا سرلوحه‌ها) مقارن با تولد مطبوعات در ایران بود. یکی از نخستین طراحان این نمادها ابوالحسن غفاری (صنیع‌الملک) بود که پس از بازگشت از اروپا مدیریت روزنامه دولتی «وقایع اتفاقیه» (علمیه دولت علیه ایران) را بر عهده گرفت و لوگوی آن را طراحی کردjadidonline.com. در دورهٔ ناصری اکثر لوگوهای اولیه بر پایهٔ نشان رسمی دولت (شیر و خورشید) بودند؛ چنان‌که بسیاری از روزنامه‌های دولتی و غیردولتی، آرم شیر و خورشید را در سرلوحه‌های خود به‌کار می‌بردندjadidonline.com. با گذشت زمان، طراحان گرافیک قاجاری عناصر تزئینی مانند درخت، گل و بوته را در اطراف شیر و خورشید اضافه کردند تا جلوهٔ تصویری متن را دوچندان کنندjadidonline.com. علاوه بر آن، برخی نشان‌های مذهبی و نمادهای شهری نیز در طراحی نشان‌ها و آرم مطبوعات دیده شد؛ مثلاً در برخی سرلوحه‌ها تصویری از بناها یا پرچم‌های ملی نقش بسته استjadidonline.com. از این جهت، دورهٔ قاجار نقطهٔ عطفی در شکل‌گیری نخستین هویت‌های بصری تایپوگرافی ایرانی محسوب می‌شود.

تایپوگرافی در دههٔ ۱۳۴۰ خورشیدی

در دههٔ ۱۳۴۰ (۱۹۶۰ میلادی) تحولات مهمی در هنر گرافیک ایران رخ داد که ترکیب سنت‌های خوشنویسی با جریان‌های مدرن غربی را موجب شد. در این دوره آموزش رسمی گرافیک آغاز شد و هنرمندان جوان تلاش کردند با ادغام کالیگرافی فارسی و هنر تجسمی، فرم‌های نوآورانه‌ای پدید آورند. یکی از نمودهای این جنبش نقاشی‌خط است: آثاری که در آن‌ها حروف یا عبارت‌های خوشنویسی‌شده، به صورت آزاد و تصویری در صفحه چیده می‌شوند. نمونهٔ زیر یک پوستر سینمایی ایرانی از دههٔ ۱۳۴۰ است.

پوستر بالا نمونه‌ای از ترکیب تصویرسازی و تایپوگرافی ایرانی است. در این طراحی حروف پوستر به صورت دست‌نویس اجرا شده و به‌همراه تصاویر چهرهٔ بازیگران و نمادهای نمادی، زمینه‌ای پرجنب‌وجوش و رنگارنگ پدید آمده است. در دههٔ ۱۳۴۰ اغلب گرافیست‌های ایرانی، خطوط نستعلیق و شکسته را به شکلی آزاد در آثارشان به کار بردند و به مرور سبک «نقاشی‌خط» مورد توجه قرار گرفت. به عنوان مثال، فرشید مثقالی، بهزاد حاتم، فریدون آو و دیگران در آثار خود المان‌های سنتی مانند متن‌های خوشنویسی شده یا قلم نی را با طراحی مدرن ترکیب کردند. همچنین در این دوره سفارش‌های دولتی و تبلیغاتی (پوستر، بسته‌بندی و…) با ترکیبی از فونت‌های جدید و سنتی اجرا می‌شد، هر چند بیشتر آثار هنوز با طرز فکر دست‌ساز و هنر تجسمی همراه بود.

تایپوگرافی معاصر

با شروع دوران دیجیتال (دههٔ ۱۳۷۰ به بعد) و فراگیر شدن رایانه، تحولات بزرگی در طراحی حروف فارسی رخ داد. نرم‌افزارهای صفحه‌آرایی و برداری به طراحان امکان دادند فونت‌های جدید با دقت بیشتر بسازند. به مرور استودیوهای گرافیک و اشخاص خلاق اقدام به طراحی «تایپ‌فیس» فارسی کردند؛ برای نمونه فونت‌هایی مثل «ایران نستعلیق» (سازگار با سیستم) و «بانک مرکزی (چهارده)» در دورهٔ پس از انقلاب توسعه یافتند. یکی از شاخص‌ترین چهره‌های این دوره، صابر راستی‌کردار بود که چندین فونت آزاد (متن‌باز) موفق طراحی کرد. فونت معروف او «وزیرمتن» (Vazirmatn) به گونه‌ای طراحی شد که خوانایی بالا و ظاهری ساده داشته باشدnima.medium.com. این فونت بعدها در نسخه فارسی پیام‌رسان تلگرام به کار گرفته شد تا متون دیجیتال فارسی زیباتر و خواناتر باشدnima.medium.com. افزون بر آن، تلاش راستی‌کردار برای قرار دادن فونت وزیرمتن در کتابخانهٔ آزاد گوگل‌فونت، گامی کلیدی در دموکراتیک کردن طراحی حروف فارسی و دسترسی آسان طراحان به تایپوگرافی فارسی بودnima.medium.com. امروز ده‌ها فونت دیجیتال فارسی (از جمله وزیرمتن، شبنم، صمیم، گندم و…) موجود است که روی وب و در اسناد الکترونیکی کاربرد دارند.

به طور کلی، تایپوگرافی فارسی با بهره‌گیری از سنت‌های غنی خوشنویسی و تعامل با تکنولوژی‌های نوین، مسیری طولانی را پیموده است. از حروف‌چینی سربی اولیه تا فونت‌های برداری کنونی، همواره چالش کیفیت و خوانایی حروف فارسی مطرح بوده و طراحان کوشیده‌اند این نیازها را پاسخ دهند. برای طراحان گرافیک امروز، آشنایی با این تاریخچه نشان می‌دهد که چطور می‌توان با درک ریشه‌های خوشنویسی ایرانی و استفاده از ابزارهای مدرن، آثار تایپوگرافیک خلاقانه‌ای ایجاد کردherfeh-honarmand.comnima.medium.com.

منابع: برای نگارش این مقاله از منابع مختلف فارسی در زمینه چاپ و تایپوگرافی ایران استفاده شده است؛ از جمله مقالات تاریخی دورهٔ قاجارherfeh-honarmand.comdonya-e-eqtesad.com و بررسی‌های معاصر دربارهٔ طراحی فونت فارسیnima.medium.comnima.medium.com. اطلاعات مربوط به نخستین چاپخانه‌ها، مشکلات چاپ سربی و ظهور چاپ سنگی عمدتاً از منابع داخلی نقل شده استherfeh-honarmand.comdonya-e-eqtesad.com. مباحث مربوط به جنبش‌های طراحی در دههٔ ۱۳۴۰ و سبک‌های معاصر نیز بر اساس مطالعات و مصاحبه‌های طراحان گرافیک ایرانی تنظیم شده است.